Yabancı boşanma kararlarının Türkiye’de tanınması ve tenfizi konusu, yabancı ülke mahkemeleri tarafından verilen bir boşanma kararı ile boşanmış çiftler açısından büyük önem taşımaktadır. Yabancı ülke mahkemeleri tarafından verilen boşanma kararlarının Türkiye’de hukuki sonuçlar meydana getirebilmesi ancak yabancı boşanma kararlarının Türkiye’de tanınması ve tenfizi ya da yabancı boşanma kararının Türk Nüfus Kütüğü’ne tescili ile mümkün olmaktadır.
Çiftler yabancı ülke mahkemesi tarafından verilen bir boşanma kararı ile boşanmalarının ardından, bu kararların Türk idari ve yargı organları tarafından dikkate alınabilmesi için, yabancı boşanma kararlarının Türkiye’de tanınması ve tenfizi yoluna gitmektedir. Çünkü, boşanma kararı ile beraber çiftlerin evlilik birliğinin sona ermesinin birtakım mali sonuçlarının bulunması yanında, çocuklar, eşlerin hukuki durumu ve miras hukuku bakımından da etkileri ortaya çıkmaktadır, ve bir yabancı ülke mahkemesi tarafından verilen boşanma kararı ile ortaya çıkan bu hukuki durumların Türk mahkemeleri ve idari birimleri tarafından kabul edilmesi ancak yabancı boşanma kararlarının Türkiye’de tanınması ve tenfizi ile mümkündür.
Boşanma kararı ile beraber eşlerden birine nafaka ödeme yükümlülüğü (geçim ve bakımı sağlama borcu), maddi ya da manevi tazminat ödeme yükümlülüğü getirilebilmekte ve çocuklara ilişkin velayet hakkı taraflardan birine verilmektedir. Eşlerin mallarının, boşanma sonrasında, taraflar arasında ne şekilde ve hangi usule göre dağıtılacağına da boşanma kararında yer verilmektedir. Boşanma halinde, taraflar için mevcut bir evlilikten doğan evlenme engeli ortadan kalkmakta ve kadın evlenmeden önceki soyadını alabilmektedir. Evlilik ile beraber birbirlerinin mirasçısı olan eşlerin miras hakkı boşanma ile ortadan kalkmaktadır.
Yabancı ülke mahkemeleri tarafından verilen boşanma kararlarının ortaya çıkardığı tüm bu yeni hukuki durumların Türk idari ve yargı organları tarafından dikkate alınabilmesi ve bu kurumlarda yabancı boşanma kararı uyarınca işlem yapılabilmesi, ancak yabancı boşanma kararlarının Türkiye’de tanınması ve tenfizinin Türk mahkemeleri tarafından yapılması ya da ilgili yabancı boşanma kararının Türk Nüfus Kütüğü’ne tescili ile mümkündür.
Taraflardan birinin yeniden evlenmek istemesi ve kadının evlenmeden önceki soyadını tekrar alabilmesi için gerekli işlemleri yapabilmesi için yabancı boşanma kararlarının Türkiye’de tanınması gerekmektedir. Taraflardan birinin nafaka ya da tazminat alacağı için icra takibi başlatması, velayet hakkı ya da malların dağıtılmasına ilişkin işlemleri yapabilmesi için de tanıma ve lenfiz kararına ihtiyaç duyulmaktadır. Boşanmış olan kişinin ölen eski eşinin mirasçısı olduğunu iddia ederek miras hakkı talep etmesi ya da Türkiye’de yeniden bir boşanma davası açılması halinde yine, tarafların boşandıklarını ispat edebilmek açısından mutlaka yabancı boşanma kararlarının Türkiye’de tanınması ve tenfizi gerekmektedir.
Türk idari ve adli makamları önünde yabancı ülke mahkemeleri tarafından verilen boşanma kararlarının kullanılarak yukarıda açıklanan işlemleri gerçekleştirebilmek için, yapılmak istenen işlemin mahiyeti de dikkate alınarak ya yabancı boşanma kararlarının Türkiye’de tanınması ve tenfizi ya da Türk Nüfus Kütüğü’ne tescili yoluna gidilmektedir. Yabancı boşanma kararlarının Türkiye’de tanınması ve tenfizi yoluna gidilmesi halinde, tanıma ve tenfiz kararının Türk mahkemesinden alınması sonrasında, bu kararın ayrıca Türk Nüfus Kütüğü’ne tescili işleminin de gerçekleştirilmesi gerekecektir.
Yabancı Boşanma Kararlarının Türkiye’de Tanınması ve Tenfizinde Başvuru
Yabancı boşanma kararlarının Türkiye’de Tanınması ve Tenfizi yönünde bir karar alınabilmesi için dilekçe ile Türk mahkemelerine başvurulması gerekmektedir. Başvuru esnasında dilekçeye eklenecek belgeler Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkındaki Kanun‘da açıklanmıştır. Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkındaki Kanun’a göre dilekçeye eklenecek belgeler;
- Yabancı mahkeme kararının, verildiği ülke makamlarınca onanmış aslı veya kararı veren mahkeme tarafından onaylanmış örneği
- Yabancı mahkeme kararının konsolosluk veye noter tarafından tasdik edilmiş tercümesi
- Kararın kesinleştiğini gösteren ve verildiği ülke makamlarınca onanmış yazı ile bu yazının noter ya da konsolosluk tasdikli tercümesi
- Yabancı mahkeme kararına ve kesinleşme yazısına verilen apostil kaşesi ve apostil kaşesinin noter ya da konsolosluk tasdikli tercümesidir.
Apostil kaşesi, kararın ve diğer belgelerin geçerliliğinin tespit edilmesine ve yabancı bir ülkede kullanılabilmesine imkân vermektedir.
Yabancı boşanma kararlarının Türkiye’de tanınması ve tenfizi davasının açılması esnasında yargılama harç ve giderlerinin de mahkeme veznesine yatırılması gerekmektedir. Türk mahkemelerinin vermiş olduğu hizmet karşılığında alınan paraya yargılama harcı, tarafların davanın görülmesi için yaptıkları harcamaların tümüne de yargılama giderleri denilmektedir.
Türkiye’de dava açan yabancı kişiler ve Türkiye’de yerleşim yeri olmayan Türk vatandaşlarının, açmış oldukları davada haksız çıkmaları halinde ortaya çıkacak yargılama giderleri ve karşı tarafın zarar ve ziyanını davanın açılması esnasında teminat olarak yatırmaları gerekmektedir. Yatırılacak bu teminat miktarını, davanın koşullarını göz önüne alarak davanın hakimi belirlemektedir. Dava açan yabancı kişiler ve Türkiye’de yerleşim yeri olmayan Türk vatandaşlarının, Türkiye’de istenen teminatı karşılamaya yeterli taşınmaz malının ya da Türkiye’de bulunan bir borçlusundan bir taşınmaz teminatı ile güvence altına alınmış alacağının bulunması halinde teminat ödenmesine gerek kalmamaktadır. Ayrıca, davacının bağlı olduğu devlet ile Türkiye arasında karşılıklı olarak teminat gösterme yükümlülüğünü ortadan kaldıran iki taraflı veya çok taraflı bir sözleşmenin bulunması halinde de teminat yatırılması söz konusu olmayacaktır.
Yabancı Boşanma Kararlarının Türkiye’de Tanınması için Türk Nüfus Kütüğü’ne Tescilinde Başvuru
Yabancı boşanma kararlarının Türkiye’de tanınması için izlenebilecek bir diğer yol da yabancı boşanma kararlarının Türk Nüfus Kütüğü’ne tescili işlemidir. Yabancı mahkeme tarafından verilen boşanma kararının Türk Nüfus Kütüğü’ne tesciline ilişkin başvuruda gerekli olan belgeler Yabancı Ülke Adlî Veya İdarî Makamlarınca Verilen Kararların Nüfus Kütüğüne Tescili Hakkında Yönetmelik’te düzenlenmiştir. Yabancı Ülke Adlî Veya İdarî Makamlarınca Verilen Kararların Nüfus Kütüğüne Tescili Hakkında Yönetmelik’e göre başvuruda;
- Yabancı mahkeme kararının aslı ile noter tarafından onaylanmış tercümesi
- Boşanan tarafların kimlik veya pasaport fotokopileri, taraflardan biri yabancı ise bu kişinin kimlik veya pasaportlarının noter tasdikli Türkçe tercümesi gerekmektedir.
Yabancı mahkeme tarafından verilen boşanma kararının Türk Nüfus Kütüğü’ne tesciline ilişkin başvurular, kararın verildiği ülkede bulunan Türkiye Cumhuriyeti Başkonsolosluklarına veya Türkiye Cumhuriyeti Büyükelçiliği konsolosluk şubelerine yapılabilmektedir. Başvurular yurtiçinde ise İl Nüfus ve Vatandaşlık Müdürlüklerine yapılmaktadır. Tescil için, yabancı ülke mahkemeleri tarafından verilen boşanma kararının iki tarafı da başvuruda bulunmalıdır.
Yabancı ülke idari veya adli organlarınca verilen kararlarla ilgili Türkiye’de açılmış, halen devam eden veya reddedilmiş herhangi bir dava bulunması halinde yapılan başvuru reddedilir. Ayrıca, ilgili kararın Türk kamu düzenine aykırı olduğuna karar verilmesi halinde de başvuru reddedilir.
Yapılan başvurunun reddedilmesi halinde yabancı boşanma kararının Türkiye’de tanınması ve tenfizi yönünde karar almak amacıyla Türk mahkemelerine başvurulur.
Sonuç
Boşanmanın hukuki sonuçlarının Türk idari ve yargı organları nezdinde hüküm doğurabilmesi için yabancı boşanma kararlarının Türkiye’de tanınması ve tenfizi yoluna gidilmesi veya Türk Nüfus Kütüğü’ne tescil ettirilmesi gerekmektedir. Bu işlemleri taraflar Türkiye’de bulunmasalar bile özel yetki içeren vekaletname ile yetkilendirecekleri Türk avukatların yardımı ile yapabilmekte ve takip edebilmektedir. Vekaletname yurt dışında Türkiye Cumhuriyeti Başkonsolosluğu veya yurt dışında bulunan noterlerde düzenlenebilmektedir. Yurt dışında noterlerde vekaletname düzenlenmesi halinde bu vekaletnameye apostil kaşesi verilmesine ve noter veya konsolosluk tasdikli tercümesine ihtiyaç duyulmaktadır.
Çoban & Çelik Hukuk Bürosu avukatları olarak, yabancı boşanma kararlarının Türkiye’de tanınması ve tenfizi ile Türk Nüfus Kütüğü’ne tescil ettirilmesi işlemlerini siz müvekkillerimiz adına vekaleten yerine getirebilmekteyiz. Konu hakkında iletişime geçmek ve bilgi almak istediğiniz takdirde bizlere her zaman ulaşabilirsiniz.